Padavine čine svi oblici kondenzovane ili sublimirane vodene pare u zraku, koji se na zemljinoj površini pojavljuju u tečnom ili čvrstom stanju. Opšte je poznato da padavine imaju najveću prostornu i vremensku promjenljivost od svih klimatoloških elemenata. Postoje velike razlike u količini padavina između pojedinih godina, a posebno između istih mjeseci u različitim godinama. Prema mjestu nastanka padavine dijelimo na visoke ili oblačne i niske ili prizemne padavine, a prema načinu postanka (nastanka) na frontalne, konvektivne i orografske.
U visoke padavine spadaju: kiša, snijeg, grad, krupa i sugradica, a u niske: rosa, slana, inje i poledica.
Režim padavina zavisi od geografskog položaja i opće cirkulacije atmosfere, a na isti utiču i lokalni faktori: orografija terena, nadmorska visina, udaljenost od mora (kontinentalnost), tip tla i vegetacije, vodene površine itd..
Padavine i vlažnost zraka su u približnom odnosu. Veća količina padavina povećava vlažnost zraka, a odsustvo padavina uglavnom uzrokuje suhoću zraka.
Mjerenje padavina obavlja se pomoću kišomjera, pluviografa i totalizatora. Na taj način utvrđuje se dnevna, mjesečna i godišnja količina padavina. Dnevna količina padavina predstavlja onu količinu koja se izluči u toku 24 sata (od 7:00 sati po lokalnom vremenu prvog dana, do 7:00 sati sljedećeg dana). Količina padavina izražava se u mm ili l/m2.
Padavine mogu biti u tečnom, čvrstom ili mješovitom obliku. Čvrste ili mješovite padavine prije samog mjerenja moraju se otopiti. Pojava čvrstih padavina najčešća je u obliku snijega. Posebno se mjeri visina ukupnog snijega, a posebno visina novog snijega palog u posljednja 24 sata.Visina snježnog pokrivača (novog i ukupnog) izražava se u cm., i mjeri se kao i količina padavina u 7:00 sati. Padanje snijega nije nužno povezano s njegovim zadržavanjem na tlu. Da li će se snijeg zadržati na tlu ili istopiti zavisi od njegove količine, temperature zraka i tla, vjetra i sunčevog zračenja. Snijeg se može zadržati na tlu i duže vrijeme poslije prestanka padanja. Uvjet zadržavanja snijega je da temperatura zraka bude ispod 0°C. Visina snježnog pokrivača i njegovo zadržavanje na tlu je također promjenljivo kako u prostoru tako i u vremenu.
Osim količine, režim i distribucija te učestalost padavina su najznačajnije karakteristike ovog klimatskog elementa. Pod režimom padavina podrazumijeva se vremenski raspored istih u toku godine, dok se pod distribucijom podrazumijeva prostorna raspodjela padavina. Režim padavina u kojem je veći udio padavina u toplom dijelu godine (IV. - IX. mjeseca) uobičajeno se naziva kontinentalni, pa se prema tome utvrđuje faktor kontinentalnosti (šegota,1986.), odnosno stanice koje imaju faktor kontinentalnosti veći od 50% imaju kontinentalni (srednjoevropski) pluviometrijski režim, a one sa faktorom kontinentalnosti manjim od 50% imaju maritimni (mediteranski)pluviometrijski režim.Na prostoru naše zemlje javljaju se oba.
Kontinentalni režim padavina karakterišu česte i obilne padavine u ljetnim mjesecima. Sekundarni maksimum padavina tokom godine najčešće se registruje u novembru. U zimskom periodu visina vodenog taloga je manja, a apsolutni minimum javlja se u februaru. Padavine u zimskom periodu pretežno su u obliku snijega. Maritimni režim padavina karakterišu veće količine padavina u zimskom periodu i suha ljeta sa minimumom padavina u julu mjesecu.
Klimatski položaj naše zemlje između Panonske nizine na sjeveru i Jadranskog mora na jugu ima određujuću ulogu u režimu padavina. Najveći dijelovi sjeverozapada zemlje, imaju karakteristike kontinentalnog režima padavina uz određene maritimne uticaje sa juga. Specifičnost ovog podneblja je smještaj između dva susjedna klimata (mediteranski na zapadu i planinski na jugu), koji imaju veliki uticaj na klimatološke pokazatelje, što posebno dolazi do izražaja u slučaju iznenadnih prodora toplih i hladnih talasa. Reljef u velikoj mjeri modificira klimatske elemente utičući na povećavanje količine padavina i snižavanje temperatura zraka. Područje sjeverozapada zemlje otvoreno je za prolaz kontinentalnog zraka sa sjevera i sjeveroistoka, dolinom rijeka ti uticaji se proširuju dublje prema unutrašnjosti planinsko kotlinskog područja. Za padavine na ovom području, važno je istaći da njihova količina opada od juga prema sjeveru, iako ih u cijelom području ima dovoljno. Prosječna godišnja suma iznosi od 900 do 1300 mm.
Na sjeverozapadu zemlje (Cazin,Velika Kladuša, Bosanska Krupa) glavni maksimum padavina se javlja u hladnijem dijelu godine (novembar), a sporedni maksimum u junu mjesecu. Razlika u količini padavina ova dva mjeseca je neznatna, a često se maksimum premješta sa jednog mjeseca na drugi. Minimum padavina registruje se u januaru mjesecu. Na krajnjem zapadu zemlje (Bihać) ljetni maksimum se gubi, a prevladava onaj iz novembra, zbog jačih maritimnih uticaja. Minimum padavina je u januaru, a ponegdje i u februaru (Sanski Most, Bužim). Dosta su ujednačene količine padavina tokom proljetnih mjeseci, od aprila do juna.
Meteorološke stanice u Bosanskom Grahovu, Petrovcu, Drvaru, Kazancima i Kulen Vakufu imaju izraženiji maritimni uticaj usljed čega u tom dijelu zemlje prevladava maritimni režim padavina sa glavnim maksimumom u novembru (Bosansko Grahovo 159 mm) i minimumom u julu (Bosansko Grahovo 74 mm). Učestalost padavina prikazana je kroz analizu broja dana sa padavinama većim od 0,1 mm, tzv. padavinskih dana. Na ovim prostorima takvih dana u prosjeku je godišnje od 110 do 150. Najveći je u periodu od aprila do juna, prosječno 11-15 dana mjesečno, a najmanji u septembru i oktobru, 7-9 dana mjesečno.
Područje zavala kraških polja jugozapadne Bosne također ima obilježja maritimnog pluviometrijskog režima, sa maksimumom padavina u novembru i decembru i minimumom u julu mjesecu.Ti maritimni uticaji oslabljeni su u velikoj mjeri prirodnom barijerom Dinarida koji ograničavaju uticaj Jadranskom mora.
Razlike u količini padavina javljaju se između pojedinih dolina i okolnih visoravni. Sa porastom nadmorske visine raste i količina padavina. Najveća godišnja suma se kreće u rasponu od 1100 do 1400 mm. Snijeg je redovna pojava u zimskom periodu. Maksimalna visina sniježnog pokrivača može dostići više od 100 cm (Bihać 105 cm u februaru), a u zavisnosti od orografije terena smetovi mogu dostizati i puno veće visine. Prosječno godišnje zabilježi se od 50 do 70 dana sa snježnim pokrivačem ≥ 1 cm,a na većim nadmorskim visinama i do 110 dana.
Padavinski režim područja sjeveroistočne Bosne ima kontinentalna obilježja. Karakteriše ga najveća količina padavina tokom maja i juna mjeseca (glavni maksimum padavina) i tokom oktobra (sekundarni maksimum padavina). Najmanje količine padavina registruju se zimi (januar, februar). Proljetni maksimum padavina je posljedica velikog broja ciklona koje se kreću od Đenovskog preko Tršćanskog zaliva dalje na istok, dolinama Save i Dunava prema Crnom Moru, dok je sekundarni maksimum rezultat maritimnog uticaja. Međutim, u određenim periodima godine pokazuju se izvjesna odstupanja, pri čemu se sekundarni maksimum pomjera na novembar. Ovo potvrđuje veliku varijabilnost padavina, koja je posljedica promjenljivih vremenskih stanja nastalih kao rezultat smjenjivanja različitih zračnih masa u pojedinim godišnjim dobima. Sjeveroistok se ističe po relativno malim sumama padavina i spada u najsušnija područja Federacije BiH. Općenito, prostorna raspodjela padavina pokazuje porast od sjevera prema jugu i od istoka prema zapadu. Idući od sjeverozapada prema sjeveroistoku, najviše padavina u prosjeku imaju sjeverozapadni krajevi (do 1300 mm), dok su najmanje količine zabilježene na krajnjem sjeveroistoku, (od 600 do 800 mm)
Dolinsko - kotlinski predjeli, pobrđa i niske planine centralne Bosne imaju srednju godišnju sumu padavina između 780 mm i 1100 mm.Karakterističan je ravnomjeran raspored padavina tokom godine.Prisutni su slabo izraženi proljetni maksimum (juni) i jesenji maksimum (novembar), pri tome zenička regija ima najmanju sumu padavina. Na južnim padinama srednjebosanskih planina, srednja godišnja suma padavina kreće se od 1000 do 1300 mm.Prostorna raspodjela godišnje količine padavina je dosta neravnomjerna zbog složenosti reljefa. Navjetrene strane visokih planina imaju velike godišnje količine padavina koje se kreću između 1500 i 3000 mm, dok u zaklonjenim riječnim dolinama i kotlinama padavine su znatno manje i iznose od 700 do 800 mm. U godišnjoj raspodjeli padavina po mjesecima pokazuju se velike razlike. Najveće količine padavina su krajem jeseni i početkom zime, u oktobru, novembru i decembru, najmanje u ljetnim mjesecima julu i avgustu, a u nekim područjima istočne Bosne minimumi su u februaru ili martu. Najveći broj dana sa padavinama >0,1 mm u ovom području ima Bjelašnica sa 170 dana godišnje, a takvih dana najmanje je na istoku zemlje (Goražde 120 dana). Učestalost pojavljivanja padavinskih dana najveća je od novembra do juna mjeseca i kreće se od 14 dana u novembru do 17 u junu.
Znatnog učešća u godišnjoj količini padavina imaju padavine od snijega, koje su redovna pojava u toku zimske polovine godine. Maksimalna visina snježnog pokrivača kreće se od 51 cm u Zenici do 100 cm na Butmiru i zabilježena je u januaru 1967. godine. Na Bjelašnici (2067 m) maksimalna visina snijega izmjerena je u martu 1986. godine i iznosila je 303 cm. Treba napomenuti da su ove vrijednosti izmjerene na stanicama na kojima je moguće vršiti mjerenja, dok na pojedinim planinama srednje Bosne, zavisno od orografije terena, smetovi mogu dostizati i veće visine. Evidentno je da na stanicama sa većom nadmorskom visinom raste i maksimalna visina snježnog pokrivača, a također i učestalost dana sa visinom snijega ≥1,0 cm. Prosječno godišnje zabilježi se od 50-60 dana sa snježnim pokrivačem ≥ 1,0 cm u nižim područjima, dok se na većim nadmorskim visinama godišnje zabilježi i do 200 dana (Bjelašnica).
Južni dio zemlje, sa brojnim planinama i uskim obalnim područjima, pod velikim je uticajem Jadranskog mora, koji dolinom Neretve prodire duboko u unutrašnjost. Karakteriše ga maritimni pluviometrijski režim. Prema godišnjoj raspodjeli padavina po mjesecima, izražen je maksimum (novembar, decembar) i ljetni minimum padavina (juli). Ovi prostori su izloženi prodoru vlažnih masa sa juga, a najveće količine padavina izlučuju se na južnim padinama visokih hercegovačkih planina. Padavine su u ovom području neravnomjerno raspoređene, kako prostorno tako i vremenski. Najmanju godišnju količinu ima Čapljina sa 1110 mm, a najveću Bogodol 2680 mm. Uzrok ovako velikim razlikama je izražen uticaj reljefa na vlažne zračne mase koje dolazeći sa juga, usljed ascendentnih (uzlaznih) kretanja na navjetrenim stranama, izlučuju obilne količine padavina. Mjeseci sa najvećom količinom padavina su novembar i decembar sa vrijednostima između 145 mm u Čapljini i 313 mm na stanici Donje Zimlje. Najmanje količine su u julu i avgustu između 33 mm u Neumu i 64 mm na stanici Donje Zimlje. Pošto su na cijelom području jako izražene velike razlike u količinama padavina u toku godine, jasno je da će i kolebanja imati najveće vrijednosti. Broj dana sa padavinama > 0,1mm je također znatno veći u toku jesenjih i zimskih mjeseci u odnosu na ljetne, kreće se od 11 do 13 dana u novembru i decembru, odnosno 4 do 7 dana u julu i avgustu. Karakteristično je da se padavine u obliku snijega javljaju veoma rijetko, samo kao pojedinačni slučajevi. Maksimalna visina sniježnog pokrivača u Mostaru je iznosila 37 cm i zabilježena je u martu 1971. godine, a u Čapljini 34 cm, zabilježena u januaru 1985. godine. Prosječan godišnji broj dana sa sniježnim pokrivačem ≥1,0 cm na jugu je od 2-6 dana i raste sa nadmorskom visinom.