Sijanje Sunca od velikog je značaja za život na Zemlji, i stoga predstavlja veoma važan klimatski elemenat. Trajanje sijanja Sunca nazivamo osunčavanjem ili insolacijom. Pod trajanjem sijanja Sunca podrazumijeva se vrijeme za koje zemljina površina prima direktnu sunčevu radijaciju. Mjeri se heliografom, a izražava se u jedinici vremena.
Za mjerenje insolacije kod nas su u upotrebi heliografi tipa Campbell - Stokesa. Glavni dio heliografa je staklena kugla, smještena u sredini metalnoga ležišta koje se može prilagođavati prema geografskoj širini. Papirna traka se stavlja iza kugle u smjeru istok-zapad tako da se Sunčevo zračenje koncentrira kroz kuglu i progorijeva traku toplinskim djelovanjem. Na traci su označeni sati, pa je moguće ustanoviti kada i koliko je Sunce sijalo. Traka se mijenja svaki dan, i različita je za različita godišnja doba. Budući da heliografom raspolaže samo određen broj meteoroloških stanica u FBiH, na stanicama i prostorima gdje nema instrumenta, trajanje sijanja Sunca procjenjuje se pomoću odnosa naoblake i trajanja sijanja Sunca na najbližoj susjednoj stanici koja raspolaže heliografom.
Razlikujemo stvarno i moguće osunčavanje. Stvarno osunčavanje zavisi od geografske širine, stepena oblačnosti, dužine vidljivog dijela dana i otvorenosti horizonta. Moguće osunčavanje se dobije na temelju heliografske širine mjesta i deklinacije Sunca pod pretpostavkom da nema oblaka.
Sunčeva energija kao izvor života od velikog je značaja za zdravlje ljudi, poljoprivredu i šumarstvo, energetiku i turizam.
Karakteristike raspodjele srednjeg godišnjeg trajanja sijanja Sunca determinisane su u velikoj mjeri geografskim položajem, reljefom, i raspodjelom stepena oblačnosti. Godišnji hod insolacije pokazuje da je najviše sunca u julu i avgustu, a najmanje u decembru, što je u vezi sa dužinom dana, te naoblakom odnosno zadržavanjem određenih tipova vremena iznad naših krajeva. tj.prolaska ciklona i anticiklona.
Godišnje prosječno dnevno i mjesečno trajanje sijanja sunca povećava se idući od sjevera prema jugu. Na karti se jasno uočava da je jug Federacije BiH, područje sa najviše sati sijanja Sunca. Na krajnjem jugu Hercegovine, u uskom pojasu koji izlazi na more (Neum) i dijelom u unutrašnjosti Hercegovine, godišnje trajanje sijanja Sunca posvuda je veće od 2000 sati, odnosno u rasponu od 2287 u Mostaru do 2508 u Neumu.
Idući od juga prema centralnom dijelu zemlje gdje su smještene najviše planine u Bosni, broj sati sijanja Sunca se smanjuje, i kreće se od 1517 u Zenici, 1623 u Butmiru, 1678 u Bugojnu do 1770 u Sarajevu. Najniže vrijednosti trajanja sijanja sunca su u kotlinama duž rijeke Bosne, a posljedica su povećane urbanizacije, industrije i saobraćaja koji zagađuju atmosferu, što pogoduje stvaranju slojevitih oblaka i magle u hladnijem dijelu godine. Krajnji sjeveroistok je sunčaniji od sjeverozapada naročito krajem zime i početkom proljeća, te u jesen. Prosječan godišnji broj sati sijanja Sunca na krajnjem sjeveroistoku (Gradačac) je oko 1930 sati, a u Bihaću, na krajnjem sjeverozapadu zemlje oko 1740 sati.
Po sezonama, proljetni porast insolacije je slabiji od pada u jesen. Osobito je slab porast između maja i juna što je u vezi sa slabijim razvedravanjem odnosno znatnom naoblakom i kišama tokom juna mjeseca.
Skoro podjednak i nešto jači porast sati sijanja Sunca je između marta i aprila, aprila i maja, te juna i jula. Općenito, znatan pad insolacije je između avgusta i septembra, u zapadnim područjima između septembra i oktobra, a najjači između oktobra i novembra, i u vezi je sa promjenama cirkulacije zraka, jačim naoblačenjima i glavnim jesenskim maksimumom kiša.
U proljeće, na jugu zemlje Sunce prosječno sija od 540 do 640 sati, u centralnom planinsko - kotlinskom dijelu od 400 do 470 sati, a u Krajini i na sjeveroistoku maksimalno do 500 sati. Tokom sezone ljeta, prosječan broj sati sijanja Sunca se kreće od 600 do 700 sati u kontinentalnom dijelu, na jugu zemlje od 800 do 900 sati. U jesen prosječan broj sati sijanja Sunca je od 326 sati u unutrašnjosti do 550 sati u dolini Neretve i na krajnjem jugu. Tokom zime, Sunce sija prosječno od 146 sati u kontinentalnom dijelu do 360 sati u Hercegovini. U vegetacionom periodu prosječan broj sati sijanja Sunca kreće se od 1100 do 1700 sati.